Het is geweldig om vrouw te zijn: Kernideeën over vrouwenbevrijding

(It’s Great to Be Female: Key Ideas of Female Liberation)

Diane Balser

Internationale referentiepersoon voor de bevrijding van vrouwen

 

Nu onze samenleving steeds meer moeite heeft om zich te handhaven, worden de verschillende vormen van onderdrukking, die die samenleving in stand hebben gehouden, schaamtelozer geuit en ook openlijker ter discussie gesteld. Een van die vormen van onderdrukking is seksisme.

Seksisme heeft vrouwen onderdrukt en gedood sinds de mensen voor het eerst samenlevingen vormden en doet dat nu nog steeds. De strijd om een einde te maken aan seksisme blijft cruciaal bij onze pogingen om een rechtvaardige, menselijke samenleving te vormen en mag daarom niet weggemoffeld worden.

Mensen worden onderdrukt en mishandeld onder vele voorwendselen, die geen van alle gerechtvaardigd zijn. In het bijzonder zou niemand onderdrukt mogen worden om welke fysieke eigenschap dan ook, of het nu gaat om huidskleur, lengte of het dragen van een vrouwelijk of mannelijk chromosoom.

Het menselijk geslacht heeft zich ontwikkeld door middel van een evolutie die gebruik maakt van seksuele voortplanting. Hiervoor hebben we chromosomen die gerelateerd zijn aan de voortplanting. De overgrote meerderheid van de mensen dragen ofwel XX (vrouwelijke) of XY (mannelijke) chromosomen. En omdat er zoveel mensen zijn, en voortplanting een ingewikkeld proces is, heeft een zeer klein percentage van ons variaties in deze chromosomen en in hoe die tot uiting komen.

Alle mensen zijn geweldig, ongeacht hun geslachtsgerelateerde chromosomen en de manier waarop die tot uiting komen. Ieder van ons is volledig menselijk, en beschikt over een volledige intelligentie en een vermogen tot zorgzaamheid en andere menselijke eigenschappen. In HC hebben we duidelijk gezien dat alleen pijnpatronen maken dat een mens negatief over zichzelf denkt.

Een: een vrouw zijn is prima

Ieders biologie is in alle opzichten helemaal goed. Alle mensen verdienen het om volledig hun menselijkheid, inclusief hun biologische eigenschappen, te waarderen en er voor gewaardeerd te worden. Alle negatieve of ‘patroonmatige positieve’ gevoelens over elk aspect van onszelf zijn geworteld in onderdrukking of andere vormen van mishandeling. Als een vrouw negatieve gevoelens heeft over het vrouw-zijn betekent dat niet dat er iets met haar mis is of dat haar lichaam moet worden veranderd. Negatieve gevoelens zullen verdwijnen als er ontladen wordt.

Klassenmaatschappijen vormen de basis van uitbuiting van vrouwen, en de vrouwelijke rol in de voortplanting is gebruikt als excuus voor deze uitbuiting. De uitbuiting van het werk van vrouwen op het gebied van reproductie is een van de belangrijkste vormen van uitbuiting van menselijke arbeid.

Door de hele geschiedenis van de klassenmaatschappijen zijn er systematisch aanvallen op, seksuele uitbuiting van en vernietiging van het vrouwelijk lichaam geweest. In verschillende culturen, religies en naties hebben seksistische patronen vrouwenlichamen als doelwit gehad. Dit gaat vandaag de dag nog steeds door, over de hele wereld, met name in de vorm van systematische seksualisering en seksuele objectivering van vrouwen en meisjes. Wat belangrijk is om te begrijpen is dat het lichaam en de geest van vrouwen helemaal in orde zijn. Ze vormen geen oorzaak van problemen.

Mensen van het vrouwelijke geslacht hebben lichaamsdelen die uniek vrouwelijk zijn, waaronder eileiders, eierstokken, vulva's, borsten en bepaalde chromosoomstructuren. Het feit dat we deze lichaamsdelen hebben maakt ons vrouw, niet hoe we ons voelen, handelen of ons kleden, niet hoe mensen ons beschouwen noch onze onderdrukking. We zijn vrouw, ongeacht de onderdrukking. We zullen vrouw blijven ook als het seksisme is afgelopen.

Twee: biologie is het voorwendsel voor onderdrukking, niet de oorzaak ervan

De vrouwelijke biologie is het voorwendsel, het excuus, voor de systemische onderdrukking van vrouwen van alle leeftijden. Zij is er niet de oorzaak van.

Het aangeboren vermogen om kinderen te baren is een prachtig iets en cruciaal voor het voortbestaan van de soort. Ook is het onschatbare werk van het dragen en grootbrengen van jonge mensen niet altijd economisch uitgebuit, hoewel het altijd zwaar werk is. Hetzelfde geldt voor het werk van vrouwen in de landbouw. Geen enkele vorm van werk is inherent uitbuitend, maar in een klassenmaatschappij is het uitbuiten van de arbeid van vrouwen een primair middel geweest voor de bezittende klasse om te heersen over rijkdom 

Drie: seksisme en mannelijke dominantie zijn essentieel voor klasseonderdrukking

Seksisme is de georganiseerde, systematische, eenzijdige mishandeling van vrouwen door mannen. Net als andere vormen van onderdrukking wordt het geïnitieerd en versterkt door maatschappelijke instituties om de scheiding op grond van klasse en het vergaren van rijkdom door de bezittende klasse te ondersteunen. Mannen zijn de uitvoerders van het seksisme, in deze rol gedwongen door de onderdrukkerspatronen die hun opgelegd zijn door de  maatschappij.

Mannelijke dominantie is de overheersing van vrouwen door mannen, en van de meeste mannen door andere mannen.

Seksisme en mannelijke dominantie hebben verschillende vormen aangenomen toen klassenmaatschappijen veranderden, van slavernij, feodalisme naar verschillende stadia van het kapitalisme. Maar ze zijn altijd van beslissend belang geweest voor elk type klassenmaatschappij. De meeste mannen hebben er materieel voordeel bij, en mannen van de bezittende klasse verkrijgen er enorme materiële rijkdom door.

Het werk van vrouwen is fundamenteel voor alle verschillende samenlevingen, maar in bijna alle landen en culturen wordt het minder gewaardeerd en betaald dan het werk van mannen, en vaak wordt het niet betaald.

In alle klassenmaatschappijen hebben mannelijke dominantie en vrouwelijke ondergeschiktheid de overhand. Meestal wordt verondersteld dat ze een natuurlijk onderdeel zijn van het menselijk functioneren in plaats van het resultaat van onderdrukking en uitbuiting.

Vier: seksisme en mannelijke dominantie veroorzaken en versterken seksuele uitbuiting

Verkrachting, aanranding, seksuele intimidatie, ongewenste seksuele aandacht, de seksindustrie en de sekshandel hebben een enorme impact gehad op de wereldbevolking, met name op vrouwen en kinderen. Seksuele uitbuiting, vooral van vrouwen, is verbonden met oorlog en kolonisatie, met het huwelijk en het gezinsleven en heeft een bepalende rol gespeeld op het gebied van seks en seksuele pijnpatronen.

In klassenmaatschappijen zijn seksisme en mannelijke dominantie het fundament van de vrouw-man relaties en veroorzaken en versterken ze de patronen die leiden tot seksuele uitbuiting. Ze overlappen ook met racisme, genocide, imperialisme, onderdrukking van homoseksuele mensen en de onderdrukking van jongeren, en beïnvloeden deze vormen van onderdrukking. De onderdrukking van vrouwen draagt andere vormen van onderdrukking en versterkt onderdrukking in het algemeen.

Vijf: vermeende verschillen tussen mannen en vrouwen worden gebruikt om mannelijke dominantie te rechtvaardigen

Ideologieën die de seksistische onderdrukking versterken, beweren dat vrouwen en mannen van nature verschillend zijn in termen van intelligentie en bepaalde soorten gedrag. Ze beweren bijvoorbeeld dat mannen betere leiders, seksueler en agressiever zijn en dat vrouwen emotioneler en beter in het verzorgen zijn. Deze vermeende verschillen zijn gebruikt om de mannelijke dominantie te rechtvaardigen.

Er wordt bijna universeel aangenomen dat het natuurlijk is dat mannen domineren en dat vrouwen onderdanig zijn. Het is als de lucht die we inademen. En het klopt niet. Niets aan beide seksen rechtvaardigt overheersing of ondergeschiktheid. Zonder het seksisme en mannelijke dominantie in de klassenmaatschappij, zouden bepaalde rollen of kwaliteiten, bijvoorbeeld gezinsverzorger zijn of zorgen voor anderen, niet worden toegeschreven aan alleen vrouwen of mannen. Er is geen verband tussen biologie en gedrag, behalve wanneer de maatschappij patronen oplegt.

Zes: van het vrouwelijke geslacht zijn is een feit, niet een set gevoelens of een identiteit

De onderdrukking van vrouwen legt vrouwen ‘geïnternaliseerde onderdrukking’ op. Door de manier bijvoorbeeld waarop vrouwen worden behandeld, voelen ze zich vaak machteloos, verlegen, passief en bang voor geweld. Deze gevoelens zijn vaak beschouwd als onderdeel van het vrouw-zijn, maar dat zijn ze niet. Geïnternaliseerd seksisme is niet de werkelijkheid over vrouwen. Vrouwen zijn van nature krachtig en moedig (zoals alle mensen), en die gevoelens moeten worden ontladen.

Een identiteit kan worden gedefinieerd als de manier waarop mensen of groepen mensen zichzelf ervaren als gevolg van de manier waarop zij, en mensen die ze zien als vergelijkbaar met zichzelf, tot doelwit zijn gemaakt. Een identiteit omvat een verzameling patronen die de leden van een groep vaak gemeen hebben. Biologisch vrouw zijn is geen identiteit, het is een feit.  Tegelijkertijd bestaan we niet alleen uit onze biologische eigenschappen.

Hoewel een identiteit uit een verzameling pijnpatronen bestaat (die ontladen kunnen worden), doen die patronen niet volledig de intelligentie en capaciteiten teniet van de mensen die die identiteit opeisen. Elke groep met een bepaalde identiteit behoudt menselijke vermogens waar andere groepen mogelijk minder toegang toe hebben. Door hun conditionering zijn vrouwen bijvoorbeeld vaak beter in staat dan mannen om zorgzaam te zijn. In een rationele samenleving zouden zowel vrouwen als mannen hetzelfde vermogen tot zorgen hebben. 

Zeven: een identiteit komt voort uit en is een deel van verinnerlijkte onderdrukking

‘Vrouwelijke’ en ‘mannelijke’ identiteiten

In onze samenlevingen zijn de identiteiten ‘vrouwelijk en ‘mannelijk’ opgelegd aan vrouwen en mannen. Ze zijn geworteld in seksisme en mannelijke dominantie en versterken de onderdrukking en de onderdrukkende instellingen van de samenleving.

‘Vrouwelijkheid’ impliceert vaak passiviteit, bedeesdheid, gebrek aan agressie, dienstbaarheid, huiselijkheid, gebrek aan spieren, enzovoort. Mannelijkheid impliceert vaak agressie, vechten, sterke spieren, dominantie, enzovoort. De traditionele vrouwelijke identiteit impliceert de zich herhalende patronen van onderdanigheid. Traditionele mannelijke identiteit impliceert het aannemen van patronen van dominantie.

Sommige menselijke kwaliteiten zijn ook in verband gebracht met elk van deze identiteiten. Maar we weten dat alle menselijke wezens dezelfde kwaliteiten hebben. En als er ontladen zou worden en er  veranderingen zouden komen in institutionele structuren zouden alle mensen deze openlijk laten zien. 

Reactie op conventionele geslachtsgebonden identiteiten 

Conventionele geslachtsgebonden identiteiten zijn vaak gezien als rigide en onderdrukkend, en de meeste daarvan zijn dat ook. Identiteiten zoals ‘tomboy’, ‘butch’ en ‘femme’, die meestal door de vorige generaties werden gebruikt, zijn pogingen geweest om aan de starheid te ontsnappen. En vandaag de dag vechten veel vrouwen en meisjes (en mannen en jongens) voor meer niet-conventionele manieren om hun leven te leiden. Dit betreft ook vrouwen die atletischer worden of zich kandidaat stellen voor politieke functies en mannen die actief kinderen opvoeden. De bevrijdingsbeweging voor homoseksuelen heeft een belangrijke rol gespeeld in het ter discussie stellen van starre conventionele identiteiten. Al deze gevechten zijn belangrijk geweest in de strijd tegen het seksisme.

Tegelijkertijd hebben mensen, in een poging om te ontsnappen aan vroege pijn, soms conventionele identiteiten verworpen door patronen aan te nemen die worden toegeschreven aan het andere geslacht. Dit gaat over vrouwen ‘die zich meer als mannen gedragen of die een ‘meer mannelijke identiteit aannemen’

Een vrouw die dingen doet die met mannen geassocieerd worden, is nog steeds volledig vrouwelijk, net als vrouwen die meer traditioneel vrouwelijke dingen doen.

Alle identiteiten moeten opgeëist en ontladen worden, en na de ontlading zullen menselijke kenmerken blijven bestaan. Het bevrijden van alle mensen van hun pijnpatronen is de basis van de bevrijding van de mens.

Het is geweldig om mens te zijn. Het is geweldig om een vrouwelijk mens te zijn. En elke vrouw is volkomen uniek. Er zijn veel manieren waarop je vrouw kunt zijn.

Acht: de manier waarop we onze sekse ervaren is belangrijk

Het doet er toe hoe we ervaren dat we van deze sekse zijn. In de buitenwereld gebruiken we veel ‘identiteiten’ om uit te leggen hoe we onze sekse ervaren, en daarmee ook hoe we onze onderdrukking ervaren. Het is belangrijk om onze gevoelens over onze identiteiten te kunnen ontladen.

Mensen ervaren hun sekse heel verschillend. Veel vrouwen hebben het gevoel dat ze niet zijn wat de maatschappij als vrouwelijk heeft gedefinieerd en kunnen daarom vaak het vrouw-zijn afwijzen.

Alle vrouwen moeten ontladen over dat ze van het vrouwelijke geslacht zijn. (Er moet ontladen worden over ieders biologische geslacht.) Wat vind je leuk aan het feit dat je vrouw bent? Wat haat je eraan? Wat is er in je leven moeilijk geweest aan het vrouw-zijn? Wat zijn de dingen over vrouw-zijn, zowel de menselijke kwaliteiten die je hebt als de patronen die je werden opgedrongen, die je verkiest boven die mannen hebben of opgelegd hebben gekregen? Was je liever een man geweest? Waarom? Wat vond je leuker aan jongens? Heb je ooit gedacht dat je geen vrouw was? Hebben andere mensen je ooit gezien als iemand van de andere sekse? Wat vond je leuk en niet leuk aan het hebben van een vrouwenlichaam met vrouwelijke lichaamsdelen?

Negen: er zijn veel manieren waarop je vrouw kunt zijn

Er zijn vele, vele manieren waarop je vrouw kunt zijn. Vrouwen die heel gespierd en uitzonderlijk atletisch zijn bijvoorbeeld, zijn volledig vrouwelijk, net als vrouwen die hun leven gecentreerd hebben rond het huishouden of het gezin. Niemand zou slecht behandeld mogen worden op grond van de manier waarop ze hun sekse ervaren. In een bevrijde samenleving, waarin we vrij zijn van alle pijnpatronen, zullen vrouwen er op veel verschillende manieren uitzien en op vele manieren handelen, en alle vrouwen zullen menselijke kenmerken delen met alle andere mensen.

Tien: de strijd tegen seksisme moet doorgaan

Er zijn veel belangrijke gevechten gaande in de wereld, vooral onder jongeren, tegen de rigiditeit van de conventionele rollen die verband houden met sekse en seksisme. Sommige daarvan stellen de traditionele manieren waarop men geacht wordt mannelijk of vrouwelijk te zijn, de conventionele seksenormen, ter discussie. De beweging voor homo-bevrijding heeft een belangrijke rol gespeeld in deze strijd.

Tegelijkertijd is er wijdverspreide en groeiende verwarring over de strijd tegen seksisme, mannelijke dominantie en andere vormen van onderdrukking. Er is een hardnekkige mythe dat seksisme niet meer bestaat of minder belangrijk is dan het was. Hoewel vrouwen in de hele wereld veel winst hebben geboekt op het gebied van onderwijs en reproductieve rechten en op politiek en economisch gebied, blijft seksisme het leven van vrouwen van elk klasse en ras schaden, met name in de vorm van toenemend geweld tegen vrouwen over de hele wereld. 

Het massaal tot doelwit maken van vrouwenlichamen blijft een ernstig en kwalijk aspect van vrouwenonderdrukking. Het gaat hier ook over de seksualisering, objectivering en seksuele uitbuiting van vrouwen en meisjes en, in delen van de wereld, de toenemende moord op vrouwen. De opkomst van openlijk reactionaire krachten heeft geleid tot meer aanvallen op de reproductieve rechten van vrouwen en meisjes. Boodschappen dat het seksisme voorbij is, worden verspreid door wereldwijde bedrijven die miljarden dollars verdienen aan de onderdrukking van vrouwen en andere groepen. De seksindustrie haalt bewust seksuele bevrijding en seksuele uitbuiting door elkaar. Verwarring, bijvoorbeeld dat mannen het recht hebben om pornografie en prostitutie te gebruiken, wordt ook verspreid door mannen die zijn aangemoedigd om hun onderdrukkersmateriaal te verdedigen en die daardoor diep gekwetst zijn. 

Elf: biologie is een realiteit 

In een wereld zonder onderdrukking zouden biologische kenmerken, behalve die voor de voortplanting, niet belangrijk zijn. We leven echter nog steeds in een wereld die vorm heeft gekregen door seksistische onderdrukking en mannelijke dominantie. Vrouwen zijn het doelwit van seksisme met hun biologische eigenschappen als voorwendsel. Dit heeft een impact op elke vrouw (of ze zich nu als vrouw identificeert of niet) en op alle anderen. We kunnen ons niet bevrijden van seksistische onderdrukking en hoe die vrouwen dwingt tot beperkte rollen en ‘identiteiten’, door net te doen alsof we het biologische onderscheid tussen vrouwen en mannen kunnen uitwissen. En doen alsof we het biologische onderscheid tussen vrouwen en mannen kunnen uitwissen, ondermijnt de enorm belangrijke strijd tegen het tot doelwit maken van het menselijk lichaam, in het bijzonder het vrouwenlichaam.

Het huidige standpunt dat de biologie geen consequenties heeft, ontkent de historische en huidige basis voor de onderdrukking van vrouwen. Het is mogelijk om ons te bevrijden van onderdrukkende seksegerelateerde rollen en stereotypen zonder te doen alsof we daarvoor de realiteit van onze biologische sekse moeten uitwissen.

Twaalf: het beëindigen van seksisme is een heel belangrijke strijd

De ontkenning van de grootschalige aanvallen op vrouwen en van het belang van de strijd tegen seksisme en mannelijke dominantie heeft het veranderen van de wereld moeilijker gemaakt en zal dat ook in de toekomst blijven doen.

Onze samenleving moedigt ons aan om ‘snelle oplossingen’ te vinden voor alle problemen, inclusief de wrede, systematische onderdrukking door seksisme, en om individuen de schuld te geven van hun moeilijkheden. De overtuiging dat snelle, oppervlakkige veranderingen het seksisme en de daaruit voortvloeiende negatieve gevoelens die mensen hebben over hun biologische geslacht, kunnen oplossen, wordt niet alleen uit winstbejag in stand gehouden, maar ook omdat zodoende iedereen zal geloven dat we een einde kunnen maken aan de schade door seksisme en mannelijke dominantie zonder dat er een einde komt aan hun oorzaak: de onderdrukkende samenleving. We moeten de maatschappij veranderen in plaats van net te doen alsof de strijd om een einde te maken aan het seksisme en de mannelijke dominantie voorbij is, of vervangen is door andere gevechten.

Hoewel we kunnen en moeten werken aan individuele veranderingen, zal geen enkele simpele hervorming de wezenlijke veranderingen teweegbrengen die we nodig hebben. We hebben grote crises op deze planeet, waaronder de seksuele uitbuiting van enorme aantallen vrouwen. Daarom zijn er grote fundamentele veranderingen nodig. Seksuele uitbuiting zal bijvoorbeeld niet eindigen met het wijzen naar individuele mannen die de seksuele patronen die hun opgelegd zijn uitspelen. Het enige dat zal werken is het transformeren van de samenleving, van een snel ineenstortende, onderdrukkende samenleving waarin seksuele uitbuiting een van de meest verraderlijke en destructieve irrationaliteiten is, naar een rationele samenleving waarin niemand wordt onderdrukt.

De strijd tegen het seksisme blijft een van de belangrijkste gevechten in onze klassenmaatschappij. Seksisme zit in het systeem, en zoals bij alle vormen van onderdrukking moeten we het onder ogen zien, de pijn die het veroorzaakt heeft (misschien wel een van onze vroegste en moeilijkste) ontladen en de instituties van de samenleving omvormen. We moeten dit doen om een samenleving op te bouwen waarin mensen goed worden behandeld, alle vormen van onderdrukkingen beëindigd zijn, en iedereen trots is op zichzelf en blij is met zichzelf.

 

Present Time 192, Juli 2018

- - - -


Last modified: 2024-05-02 10:19:44+00